Voor het eerst in de geschiedenis van de Oude St. Helenakerk te Aalten zou er al in de 13e eeuw een kapel met een toren hebben gestaan en daar zat hoogstwaarschijnlijk ook wel glas in lood in, maar hoe en wat is niet bekend en  niet te achterhalen.

Vanaf de vijftiende eeuw wordt er los van de toren op de oude fundamenten een eenbeukig bakstenen schip gebouwd zo rond 1400 en tussen 1440 en 1450 werd er een nieuw koor gebouwd bestaande uit een vijfzijdige koorsluiting met hoge gotische ramen en één koortravee, met aansluitend drie oostelijke traveeën van het huidige middenschip. Niet lang daarna zo rond 1460 werden er drie lagere zijbeuken aan toegevoegd. en is er los van de toren een vijfzijdige afsluiting van het middenschip gebouwd om de toenmalige kruiskapel te voltooien. In 1550 is deze afsluiting weer verwijderd en is het geheel met zijbeuken tot aan de toren dicht gebouwd

Tot aan deze periode is niet bekend hoe de glas-in-lood ramen zijn geweest, maar wel zeker is dat er vicariën ontstonden met daarbij behorende altaren en zoals vaak gebruikelijk was werd er boven de altaren glas-in-lood ramen geplaatst met afbeeldingen van gildes of heiligen die met het altaar te maken hadden of afbeeldingen aangegeven door de gildes. Ook de schenkers lieten zich graag vereeuwigen.

• BEELDENSTORM

• Geen beschrijvingen beschikbaar dat met de beeldenstorm het glas eruit gegaan is

• In 1572 zijn de “kerkelijke paramenten” ( losse stukken zoals kleden, bekers, kruisen enz ) weggenomen

• Aannemelijk is dat er toen glas-in-lood ramen in zaten waarschijnlijk ook met afbeeldingen temeer dat in 1612 dat raam van De Roode van Heeckeren er bij in is gekomen.

• In 1603 gebood de classis Zutphen de altaren en losse beeldhouwwerken te verwijderen. Vaste kunstwerken zijn blijven zitten zo ook het glas-in-lood

replica van een glas-in-lood raam geschonken in1612 door de familie     De Rode van Hekeren

Landkaart uit 1600 van het gebied waar Huize Tongerlo heeft gelegen

• De kruiswegstaties zijn eind 16e begin17e eeuw verwijderd en terecht gekomen in de vloer van Kerkstraat 15 waar ze in 1870 door de toenmalige bewoner de hr. Driessen bij een restauratie zijn gevonden en geschonken zijn aan het museum “het Catharijne Convent”

• Wel zal er in die paar honderd jaar het lood een aantal keren zijn vervangen

• Tussen 1762 en 1767 zijn alle ramen vervangen door houten kozijnen

• In 1783 zijn er 97 ruitjes vervangen die door de storm en hagel vernietigd waren

• Met de restauratie van 1898 -1903 is er nieuw glas ingekomen en is er opnieuw verlood.

RESTAURATIE 1898 -1903

• 16 juli 1898 kwam een zware delegatie uit Den Haag om de aangevraagde subsidie die in 1896 was aangevraagd te beoordelen.

• De delegatie bestond uit de stuwende kracht van de Nederlandse monumentenzorg jonkheer Mr. Victor de Stuers , architect Cuypers bekend als de bouwer van het Rijksmuseum samen met de architect Boerboom

• Architect Boerboom uit Arnhem had een restauratieplan en een begroting gemaakt van f.22.700,- . Er was een subsidie aangevraagd van f.15.000,- en Cuypers had geadviseerd deze toe te kennen over een periode van 5 jaar.

• In de voorwaarden stond dat de houten ramen verwijders moesten worden en alles in de oorspronkelijke staat moest worden teruggebracht met glas-in-lood direct in de zandstenen vensterstijlen.

• Voor het ontwerp voor de glas-in-lood ramen koos men een eenvoudig patroon wat al meerdere malen in rijksgebouwen was geplaatst

vergelijkbare ramen in het trappenhuis van de universiteitsfaculteit in Leiden.

1985 RESTAURATIE GLAS –IN-LOOD RAMEN

Vanwege kosten was besloten na de restauratie er voor de isolatie  plexiglas ( Lexan) voorzetramen voor te zetten.

Henk Heijnen heeft het voor elkaar gekregen dat er het nieuwe triple isolatieglas voor gemaakt zou worden en er voldoende subsidie voor gekregen zou worden

Werkzaamheden :
PANELEN NUMMEREN EN VERWIJDEREN
PANELEN FOTOGRAFEREN
OUDE LOOD ER UIT SLOPEN
GLAS SCHOONMAKEN
VERKLEINEN VOOR DUBBELE BEGLAZING
OPNIEUW IN LOOD ZETTEN
SOLDEREN EN SCHOONMAKEN
IN ISOLATIEGLAS BOUWEN
BRUGSTAVEN VERNIEUWEN RVS
INZETTEN IN ZANDSTENEN VENSTERSTIJLEN
AFKITTEN MET POLYSULFIDEKIT

20 ramen  ,  350 panelen in diverse vormen,  218 in isolatieglas,  17.500 stukjes glas,  5 km. zetlood